Τετάρτη, Φεβρουαρίου 01, 2006

Η θυσία της Ιφιγένειας

Στην αρχαία εποχή η θυσία ήταν κάτι σύνηθες. Θυσίαζαν στους θεούς σφάγια ή και τα παιδιά τους ακόμα για να ευοδωθούν οι σκοποί τους, οπως ο Αγαμέμνονας θυσίασε την Ιφιγένεια για να αποπλεύσει ο ελληνικός στόλος, να πάνε οι Αχαιοί στην Τροία για να σφάξουν τα παιδιά των Τρώων.

Στο σχολείο μαθαίναμε -δεν ξέρω αν το διδάσκουν ακόμα με τον ίδιο τρόπο το συγκεκριμμένο κεφάλαιο- ότι η Ιφιγένεια ήταν μια περήφανη ελληνοπούλα που ΜΕ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΗΣ θυσιάστηκε τελικά. Υπήρχε και το σχετικό θεατρικό, που παιζόταν σε σχολικές παραστάσεις. Το μάθημα, φυσικά, είχε σκοπό να διδάξει την αρχή της αφοσίωσης στην πατρίδα και στα ιδεώδη του έθνους, παρακάμπτοντας την οικογένεια ως αξία, ουσιαστικά εξυμνώντας τη βία.

Κατά κάποιο τρόπο, η Ιφιγένεια θυσιάστηκε μπροστά σε ολόκληρο το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα, αν και ο Αισχύλος αφήνει ένα πέπλο ομίχλης να καλύπτει τη στιγμή της θυσίας και αντικαθιστά την Ιφιγένεια με ένα νεκρό ελάφι. Ούτε οι θεοί τελικά δεν άντεξαν στη βία του πατέρα απεναντι στο παιδί του -ασχέτως του σκοπού.

Σήμερα, οι νοσηρές φαντασιώσεις εφήβων, οι οποίες ανέκαθεν βασανίζουν αυτή την ηλικία (έχω και προσωπικά παραδείγματα.. δεν ξέχασα ούτε στιγμή ότι υπήρξα και παιδί και έφηβη) επεκτείνονται και στο χώρο του διαδικτύου. Στην εποχή μου, ήταν της μόδας οι απόπειρες αυτοκτονίας μαθητών και (κυρίως) μαθητριών του γυμνασίου, μερικές πετύχαιναν κιόλας. Οι εφημερίδες της εποχής έβριθαν από παρόμοια περιστατικά, ιδίως σε περιόδους εξετάσεων.

Τότε, υπήρχε το παρακράτος και οι φάκελλοι, αλλά κυνηγούσαν άλλους και όχι τους υποψήφιους αυτόχειρες, διαφορετικά θα τη γλίτωναν μερικοί ποιητές -τουλάχιστον.

Σήμερα, είμαστε περισσότερο ευαίσθητοι;

Πολύ αμφιβάλλω γι αυτό. Αν ήταν έτσι, θα αντιδρούσαμε απέναντι στα τόσα φρικαλέα που συμβαίνουν στον πλανήτη μας. Μήπως η ακαριαία αντίδραση της αρμόδιας Υπηρεσίας έγινε ως άλλοθι για τα πολλά άλλα που συμβαίνουν; Μήπως είναι προπέτασμα καπνού για άλλα αναμενόμενα να συμβούν;

Το παιδί σώθηκε, αναμφίβολα, από το θάνατο. Αυτό είναι το μόνο θετικό.

Το γιατί ένα παιδί, την ώρα που βρίσκεται στο μεταίχμιο της ενηλικίωσης, επιθυμεί το θάνατο δεν έχει εξεταστεί ακόμα επαρκώς. Σε αυτό το "γιατί" έχω μια εξήγηση:

Ο κόσμος των ενηλίκων τρομάζει. Είναι τρομακτικός.. και σήμερα ίσως τρομάζει περισσότερο από ποτέ άλλοτε.



Το άρθρο της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ ΕΔΩ:
ΚΥΒΕΡΝΟΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ

__________________________
ΣΗΜ. όπως βλέπετε, δεν παραθέτω ομαδικές θυσίες ανηλίκων σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου, ούτε πράξεις βίας γενικώς. Μένω στην ελληνική, τη δική μας πραγματικότητα.

2 σχόλια:

Sarasides είπε...

"Το γιατί ένα παιδί, την ώρα που βρίσκεται στο μεταίχμιο της ενηλικίωσης, επιθυμεί το θάνατο δεν έχει εξεταστεί ακόμα επαρκώς. Σε αυτό το "γιατί" έχω μια εξήγηση:

Ο κόσμος των ενηλίκων τρομάζει. Είναι τρομακτικός.. και σήμερα ίσως τρομάζει περισσότερο από ποτέ άλλοτε."

Γενικεύεις.
Έχω δεκάδες εναλλακτικές απαντήσεις:
1. δεν είχε συνείδηση του τι σημαίνει θάνατος.
2. Αδυνατούσε να ανταπεξέλθει σε βασικές συνθήκες επιβίωσης, λόγω μαμακισμού.
3. Ήταν άρωστος ψυχικά.
4. Η δική σου εκδοχή.

Rodia είπε...

Παλιά, οι μαθήτριες του γυμνασίου θέλαν να αυτοκτονήσουν για αισθηματικούς λόγους. Στην τάξη μου, το είχαν επιχειρήσει δύο καταπίνοντας κινίνο. Για αγόρια δεν είχα ακούσει. Σήμερα, από όσο μαθαίνω, τα αγόρια είναι πλέον επιρρεπή... Γιατί άραγε; Μπορεί να φταίει η μαμακίαση που γράφεις.. ο φόβος της ενηλικίωσης με τα συμπαρομαρτούντα, το στρατό π.χ. Παλιά υπήρχαν οι ιεχωβάδες, σήμερα οι αντιρρησίες συνείδησης.. οι ανυπότακτοι.. Ευτυχώς όλο και πιο πολλοί άνθρωποι αντιστέκονται στη βία.
Το "άρρωστος ψυχικά" δεν το δέχομαι.
Τη συναίσθηση του θανάτου, επίσης δεν το δέχομαι να είναι απούσα.
Μπορώ να συζητήσω όμως την εκβιαστική χρήση μιας αυτοκτονικής απειλής, στο πλαίσιο της απουσίας του ποθούμενο αενάως: Η κατανόηση απουσιάζει, ο έφηβος μένει έρμαιο της ασυνεννοησίας.. και αυτό δεν είναι κάτι καινουργιο.